Hoe werkt eutonie?

Geen werk van gedachten, het is de kunst van ervaren en observeren.

In de eutoniepedagogie liggen een aantal belangrijke fundamentele basisprincipes die je gaandeweg onder de knie krijgt door te oefenen op deze materie. Dat is bijvoorbeeld raakvlakbewustzijn, het ontwikkelen van een middenasgevoel, ... Dit zijn twee voorbeelden van voorwaarden die vervuld moeten worden om tot een EU-tonie, of juiste spiertonus, te kunnen komen. U hoeft dit niet te weten om dit te bekomen. De oefeningen en de begeleiding van de eutoniepedagoog brengen je hier automatisch toe. 

Eutonie is geen werk in het hoofd, het is ervaren met je lichaam, voelen, observeren en vaststellen. Je hoeft dus geen kennis van fysiologie, anatomie of andere zaken te hebben. Het is ook geen moeilijk werk voor de beoefenaar waardoor groot en klein het kan. Het enige wat je nodig hebt, is aandacht. Je hoofd is bij de zaak aanwezig die je doet. En mede daardoor heeft het ook een rustgevend effect. Je bent aanwezig in het moment en er komt meer ruimte tussen je verschillende gedachten. En je bent aanwezig in je lichaam, waardoor je ook daar een rustervaring plukt.

Oefenen voor deugd en balans.

Eutonie is dus oefenen, met als doel een aangename balans in de spierspanning van de verschillende kettingen te krijgen. Zo ervaar je de deugd van minder spanning en meer balans te voelen. De eutonie gebruikt in oefeningen de huid en de raakvlakken om spierspanning te verlagen. Die techniek gebruiken we in ons dagelijks leven ook heel vaak en is daardoor niet eens zo moeilijk. Het mooie is dat het altijd werkt, je er niet in hoeft te geloven. Je kan het al heel snel ervaren.

Je ervaart tijdens het oefenen hoe het lichaam werkt wanneer we het optimaal gebruiken. En je leert zo hoe je deze heel eenvoudige oefeningen thuis kan verder zetten zodat je problemen kan voorkomen. Als er zich dan toch en probleem stelt, kan je hier snel op anticiperen. Het is niet zomaar wat doen. Met een gerichte aandacht ga je lichaamsbewustzijn wekken en leren om heel gericht te bewegen vanuit de juiste spiergroepen. Mensen leren gericht wat ze moeten doen wanneer ze van iets specifiek last hebben.

Ons lichaam ... een ingenieuze samenspel van botten, spieren en gewrichten.

De eutonie vertrekt van de opbouw van ons locomotorisch systeem zoals de dat in de oorsprong gemaakt en voorzien is. We hebben in ons lichaam botten. Die dienen voor onze oprichting en om ons lichaam te dragen. Dat kan op voorwaarde dat de stand van de botten is zoals 'de natuur' dat oorspronkelijk voorzien heeft. Botten zijn niet recht maar hebben buigingen waardoor er krachtlijnen ontstaan. Langs die lijnen transporteert de kracht, die de persoon uitoefent, zich door het lichaam. Zo is vb stappen een afduwen van de voet tegen de grond. De kracht loopt doorheen de botten kruinwaarts en er ontstaat een beweging in de andere richting dan waarnaar de kracht wordt uitgeoefend. Gebruikt de persoon weinig kracht ontstaat er een wandelen, wordt de duwkracht opgebouwd, gaat de persoon lopen. Ook liggend kan je dit gewaar worden. Wanneer de 2 voeten in steun staan en de voeten duwen recht naar beneden tegen de grond, transporteert die kracht zich tot in het bekken en het bekken komt omhoog. Maar gaat de persoon een schuin afwaartse duwkracht ontwikkelen, transporteert die kracht verder door het lichaam en krijg je een kruinwaartse beweging.

Dit principe van transport zorgt ervoor dat we op een moeiteloze manier kunnen bewegen en werken. En dat ervaren we ook echt, op voorwaarde dat de botten op de juiste plek staan en dus de krachtlijnen mooi doorlopen in het skelet.

Het samenspel van de spierkettingen.

De eutonie hanteert het principe van de spierkettingen methode van Godelieve Denys-Struyf. De werking van de spierkettingen geeft een heel interessante kijk op de last, pijn en kwalen die mensen ervaren. In de kijk op oorzaak en gevolg van een kwaal verschilt de eutonie van heel wat andere methodes. Wil je meer weten over de werking van de spierkettingen, klik dan zeker op de link hieronder.

Wat als de balans en het samenspel zoek is?

Door stress, een verkeerd lichaamsgebruik, ... komt er teveel spanning op de spieren waardoor de spieren verkorten. De spier hecht zich vast op het bot en oefent een trekkracht uit op het bot. Het bot, het gewricht en de omliggende weefsels komen onder druk te staan. Het bot wordt uit zijn ideale positie getrokken of maakt een kanteling waardoor de krachtlijnen niet meer juist lopen. 

Wanneer botten, ook al is dat minimaal, van positie veranderen, verlies je de natuurlijke opbouw van de botstructuur en dus ook de krachtlijnen en daardoor de moeiteloze draagkracht die ze eigenlijk hebben. Je kan de botstructuur vergelijken met een 'blokkentoren'. Wanneer je de blokken niet stabiel opstapelt, heeft dat een effect op de stabiliteit en de oprichting van je toren. 

Wat betekent een disbalans dit voor het lichaam?

Dat geeft allerlei ongemakken en pijn. Afhankelijk van waar de spanning zich bevindt, heb je specifieke klachten. Ik noem er hier enkele op, maar er zijn er nog veel meer. Nekpijn, pijn tussen de schouderbladen, rugpijn, pijn in de dijen, last in je heupgewricht, zware en vermoeide benen, pijn in de knie, (spannings-)hoofdpijn, niet meer achterom kunnen kijken op de fiets, pijn in het bekken, bekkeninstabiliteit, spanning in de liezen, migraine, duizeligheid, een probleem van stabiliteit vb snel vallen, pijn in de kaakgewrichten, spanning op de borst en in de keel, ademhalingsproblemen, ... en zelfs haaruitval.

Hoe ontstaat een disbalans?

Wat als je lichaam door stress, een fout bewegingspatroon, ... uit balans is? De oprichting van de botten, de opbouw die zo ingenieus ooit bedacht en bedoeld ontwikkeld is, is niet langer een feit. Toch moet je kunnen blijven bewegen en deelnemen aan het leven. Het lichaam heeft hier een ingenieuze noodoplossing voor bedacht. De oplossing is dat de spieren de dragende taak van de botten overnemen. Maar daarvoor betaal je een prijs.

De spieren moeten dan hun eigen kwaliteit van flexibiliteit en lang zijn verlaten, om de dragende functie van botten over te nemen. Een gezond bot is hard, sterk en heeft daardoor alle kwaliteiten voor hun dragende functie uit te oefenen. De spieren hebben van nature een heel andere kwaliteit. Ze zijn flexibel en beweeglijk. Maar om het probleem op te vangen, gaan de spieren verharden en verkorten om zo de dragende kwaliteit van een bot over te nemen. Eerst lokaal en later in de ganse ketting verkorten en verstrammen de spieren omdat ze onder een constante spanning komen te staan om het lichaam op te richten en te dragen. 

De spierspanning verhoogt en alle botten en gewrichten worden, zoals een spanriem van een aanhangwagen, steeds dichter naar elkaar toe getrokken met alle gevolgen voor het skelet, de gewrichten en het ganse lichaam. Daarbij komt dat die spier niet enkel op zich bestaat. Ze werkt in een soort ketting samen met andere botten en spieren. Op die manier wordt spanning doorgegeven in het ganse lichaam. Er ontstaat een watervaleffect van spanning en klachten.

Ben je voor goed verloren als je lichaam uit balans is?

Gelukkig niet. Je kan door aan eutonie te doen je lichaam heropvoeden. 

Door ervoor te zorgen dat de spierkettingen mooi op elkaar afgestemd zijn in een juiste tonus, krijgt je lichaam een mooie en fiere oprichting. Bij deze mooie oprichting van de botten lopen de krachtlijnen erdoor heen juist afgestemd op elkaar en zo ontstaat er een moeiteloze oprichting. 

Je kan verkeerde spannings- en bewegingspatronen wegwerken en herprogrammeren om te komen tot een EU-tonie of een juiste spiertonus. Maar zoals elke opvoeding vraagt dat aandacht, werk, doorzettingsvermogen en wat tijd. 

Hoe lang het duurt, hangt af van hoe lang dit verkeerde patroon al aanwezig is, hoe snel het lichaam signalen opneemt, of de persoon aandacht heeft voor de signalen van het lichaam in het dagelijkse leven, of de persoon thuis ook oefent en hoe de bereidheid is van de persoon die de verandering wenst te ondergaan.

Als je lichaam opnieuw balans ervaart.

Als de spierkettingen in balans komen, kunnen de botten terug in hun juiste en oorspronkelijke positie komen. Mensen ervaren terug comfort in hun lichaam. Het gebruik en de beweging van hun lichaam verandert.

Op dat ogenblik kunnen de voeten terug hun werk doen in het rechtop staan en de knieën staan niet langer overstrekt. Dan verdwijnt vanzelf de behoefte om van het ene been naar het andere te wippen bij het gewoon rechtop staan. Dan voelt men niet meer de behoefte om ergens tegen aan te leunen bij het rechtop staan. En stil rechtop staan wordt niet meer als vervelend ervaren. De handen hoeven niet meer in te zij geplaatst te worden om de romp te kunnen oprichten, omdat het bekken nu de juiste kanteling kent en nu terug dragend is.

Dat is het moment waarop de veerkracht ontstaat in het lichaam en dat geeft veerkracht in de geest. Er is dan moeiteloosheid in bewegen omdat het lichaam in balans is.